MURGA

 Murga genero popularra da, hainbat hirietan egiten da, normalean festak direnean adibidez karnabala...

Uruguay-en oso popularra da, baita ere Espainian, Argentinan, Colombian eta Panaman. Bertan koro batekin egiten da perkusiozko musika-tresnen laguntzarekin.

Murga hitza Espainiatik dator. Genero hori 1909. urtean sortu zen zarzuelako talde bat Uruguay-era joan zenean, hori Uruguay-ko karnabalak esan nahi du.

Hurrengo urtean karnabaletako talde bat "Murga La Ganditana que se va"deitu zuten eta bere zuzendaria Antonio Garin izan zen. Une hortatik aurrera, "murga" hitza XIX. mendeko "mascaradas"-en ordez jarri zen. Genero hori hobetzen joan zen, letran eta baita ere musikan. Elementu batzuk ere gehitu zuten adibidez bomboak, platiloak etab, hori 1915. urtean egin zen eta beste modu batera sonatzen zuen.
                                                                                                                      
Hau da Banajoz-eko "murga"

EUSKAL HERRIKO MUSIKA-TRESNAK

Txirula

Txistua baino motzagoa da, baina soinu zorrotzagoa du. Hainbat doinu jotzeko erabiltzen da; horietako batzuk dantza tradizionaletakoak eta Zuberokoak izan ohi dira jatorriz. Eskuarki ezpelez edo ebanoz egiten da.

Txistua

Euskal Herriko musika-tresnarik ezagunena eta zabalduena da. Haren jatorriaren lekukotasunik zaharrena Isturitzen aurkitutako hiru zuloko hezur  bat da.

Panderoa

Lagungarri izan barik, esan liteke, oinarri dela panderoa, panderoaren erritmoan dela kanta eta dantza egiten. Eta hainbesteraino dahau egia, non autore zaharrek dioten trikitixa, hasieran, pandero hutsarekin kantatzen eta dantzatzen zela, eta emakumeek erabiltzen zutela.

Ttun-ttuna edo danburria

Perkutsio tresna. Bera bakarrik edo beste batzuekin batera jo daiteke erritmoa eramateko eta txirulari laguntzeko. Gaur egun, Nafarroako haranetan eta Pirinioen alde bietan erabiltzen da. Zurezko kaxa bat da,gainean hestez egindako sokak dituena, eta soka horiek makiltxo batez jotzen dira.

Alboka

Euskal Herrian sortutako haizezko musika-tresna, artzain girokoa jatorriz. Alboka jotzea oso zaila da,etengabe putz eginez jo behar baita, arnasa aldi berean hartuz eta botaz.

Txalaparta

Antzinako euskal musika-tresna da, makila labur batzuez jotzen diren bi oholez osatuta. Bi izan ohi dira txalaparta jotzaileak; horizontalki jarriak dauden ohol bi jotzen dituzte bakoitzak dituen bi makilekin, goitik  behera eta makilak bertikalki hartuaz, 2 metro edo 2,5 metro inguruko luzera du oholak eta 5 zentimetro inguruko lodiera.

Danbolina

Txistuari laguntzeko bi eratako danborrak erabili izan dira usadio zaharrena: danbolina eta atabala. Danbolina danbor txiki eta itxia da,atzekaldeko larruan bordoi bakarra izaten

 duena.

Atabala

Atabala zabalagoa da, bi makilekin jotzen da. Izen batekin edo bestearekin, aspaldidanik ikusi izan dira soinu-tresna hauek txistulari eta xirularien doinuei laguntza erritmikoa emanez.

Dultzaina

Dultzaina-gaitaren osagaiak: Mihi bikoitzeko pita. Kanaberazko bi mihi metalezko tudel bati lotuak. Tudela tutuan sartzen da, mihiak eta tutua lotuz eta hauen soinu-bibrazioak tutura bideratuz. Tutua.

Trikitrixa

Euskal Herriko herri soinu-tresna berriena. Haize musika-tresna da,"infernuko hauzpoa"ren izena ere hartzen du. Akordeoi diatoniko hau XIX. mendearen bukaeran indarrez sartzen da gure herriko musikaren munduko bazter guztietan, kaletar eta baserritar munduan, txirula eta atabalarekin taldea osatuz, eta dultzaina eta panderoz lagundua ere bai.

                                                  Soinu Banda 


Soinu banda film bateko soinuaren atala da. Bereziki filma girotzeko baliatzen den musika-zatiari deritzo, aurrez nahiz filmerako espreski konposaturikoa. · LO IMPOSIPLEREN  soinu banda dago.

PAUL DESMOND

Paul Emil Breitenfeld (San Francisco, azaroa 25, 1924 - New York, maiatzaren 30, 1977), Paul Desmond izenekoa, jazz saxofoi jole amerikarra  zen.

Jazz zeharkakoa eta cool figura bat izan zen, balada eta melodiko inprobisazioa espezializatua da. Bere eragin nagusiak Lester Young izan zuen.

1967an laukotea desegin ondoren, Desmond hasi zen bere bakarkako ibilbidean.

Laukote horrek gai ezagunenetako Egilea, Take Five da.

Vangelis

Evangelos Odiseas Papathanasiu, Vangelis artista izenaz ezaguna, musika elektroniko konposatzailea zen. Gehien bat film ospetsuen soinu bandak konposatzeagatik ezaguna da, adibidez:

- Chariots of fire

- Blade runner

- The year of living dangerously

- The bounty

- 1492: Conquest of paradise

- Alexander

1968an Demis Roussos, Loukas Sideras eta Anargyros "Silver" Kouloiris musikariekin batera Aphrodite´s Child rock taldea sortu zuen.

Bizitza:

Gazte-gaztetatik teklatu-jotzaile gisa nabarmendu zen, eta kontzertuak eman zituen. 1960ko hamarraldiaren hasieran Formynx taldean jo zuen. Geroxeago, Demis Roussos kantariarekin eta Loukas Sideras bateria-jotzailearekin batera Aphrodite´s Child taldea sortu zuen, eta ospe handia lortu zuten, Greziak ez ezik.

1968an, koronelen estatu kolpeaz gero, hirukotea Frantziara erbesteratu zen. Talde horren disko aipagarrienak: Rain and tears (1968), Aphrodite´s child; It´s five o´clock; 666 (1972).

1990eko hamarraldian The city (1990), 1942: Conquest of paradise (1992), filmerako soinu banda, Voices (1995), A tribute to el greco (1995) eta Ocanic (1996) ditu lanik apaigarrienak.

Bitxikeriak:

Vangelis omenez jarri zion izena Nazioarteko Astronomia Elkarteak (6354) Vangelis asteroideari.

Joseph Maurice Ravel ziburun  1875eko martxoaren 7an jaio zen eta Parisen  1937ko abenduaren 28 hila. Musikagile eta piano jolea zen.

Konpositore oparoa izan zen, Boléro izanda bere lanik ezagunena mundu osoan. Gaztea zela, 1893an Erik Satie ezagutu zuen, baita haren musikaren eragina ere.

BIOGRAFÍA
Bere aita, Joseph Ravel, ingenieri famatua zen. Bere ama, euskalduna. Anai bat izan zuen.
Jaio eta hilabete gutxira Parisera joan ziren bizi izatera.  25 urte izan baino lehenago ez zen Euskal Herria itzuli.

Parisen aurkitu zuen giro artistiko eta musikalak lagundu zion bere karreran.

orquesta de rock

El rock sinfónico es un estilo musical surgido a partir de mediados de los sesenta que pretende explorar nuevos caminos musicales, mediante la combinación creativa de elementos de la música docta (mal llamada música "Clasica"), la PSICOANALICE y el HARD  rock
El Rock Sinfónico toma su nombre de la sonoridad de las sinfonías clásicas que a partir de entonces se agrega a la paleta de colores del rock/pop. La sonoridad sinfónica se recrea mediante el uso de orquestas, secciones de cuerda o sintetizadores como el  MELOLONTA. Los primeros experimentos de este tipo se encuentran en canciones como Yesterday o Eleanor Rigby de The Beatles.

Dentro de los años setenta comenzaron a aparecer los primeros artistas más autóctonos, adoptando las formas que les llegaba del rock del exterior y adaptándolo a sus propias raíces. En esta época aparecen los primeros cantantes que escribían las letras de sus canciones, y alcanzaron gran popularidad intérpretes como Kazuki Tomokawa y Kan Mikami.

También en esta era comenzaron a aparecer exponentes japoneses del género emergente del Reino Unido conocido como el rock progresivo. Algunos artistas como After Dinner y Cosmos Factory triunfaron en esta categoría

ORQUESTA DE ROCK

Wolfgang amadeus mozart

Wolfgang Amadeus Mozart 56ko urtarrilaren 27a-Viena, 1791ko abenduaren 5a aro klasikoko australiar handi eta emankorra izan zen. 600 obra baino gehiago konposatu zituen; haietako asko, musikagintzaren gailurtzat aitortuak hainbat arlotan: opera, musika sakratua, ganbera-musika, orkestrarakoa, sinfoniak eta abar. Konpositore klasikoen artean ezagunetarikoa da .

                                                                           KLARINETEA
Klarinetea zurezko haize istumentua da. Izena italiarazko clarino-tik datorkio.
Musika klasikoaren arlotik kampo, jazzen ere asko erabiltzen da.

Klarinetea Herrigintza haizearen familia eta haizeari eta egurrari dagokio, txirula bezala, oboea eta fagota ere.

Leonard Bernstein

Leonard Bernstein

-Leonard Bernstein 1918 abuztuko 25 jaio zen familia judia batetan.Bere amonak naizuen Louis,bere aitak hasieran ez zuen nahi musikaria izatea,baina ez nahi izan arren kontzertuetara eramaten zuten,bere aitak ere ez zuen nahi pianoko klaseak ordaindu orduan Bernstein bere pianoko klaseak egin zuen.Bere eskola Boston latin school izan zen.

-Graduatu eta gero 1935, Bernstein unibertsitate famatu batetara joan zen Harvard.Han Walter piston-ekin musika ikasi zuen, eta Harvard glee-n club-an zartu zen.Harvard-en bukatzean,Curtis Institut (filadelfia).

-

                                            LIED

Lied alemanezko hitza, «kantua» esan nahi duena; hizkuntza hartan, plurala lieder da) XIX. mendeko Alemaniako  kantu-mota da. Testu poetikoetan oinarritzen da, ahots bakarrerako da, eta pianoaren laguntzaz kantatzen da gehienetan. Goetheren  poema lirikoak inspirazio iturri izan ohi dira liedetarako. Schubert (600tik gora idatzi zituen), Schumann , Brahms, Wagner, Wolf, Strauss eta Mahler dira, besteak beste, lieda gehien erabili zutenak.Konposaketa hau gertatu zela klasika garaian 1760 - 1820 gertatu zen erromantizismoarekin eta eboluzionatu zen XX mendean.

      

TXALAPARTA

Txalaparta perkusiozko euskal musika tresna da.  Bi euskarriren gainean jarritako zurezko ohol horizontalek osatzen dute. Txalaparta lau makilez jotzen da, txalapartari bakoitza bi makil dituela. Pertsona bat ttakuna da (oreka sortzen duena) eta besteari herrena (desoreka egiten duena) deitzen diote.

Lehen, Txalaparta hiru oholez osatuta zegoen, lau gehienez, baina gaur egun dozena bat inguru ohol dituen Txalaparta afinatu bat aurki dezakegu. Horregatik, soinu desberdinak sortu dezake.

Eric Clapton

Eric Patrick Clapton Shaw (Ripley, Surrey, Ingalaterra, 1949ko abuztuaren 12a) rock eta blues gitarra-jotzaile eta abeslari ingelesa da. Slowhand ezizenez ezagutzen dute, euskaraz esku motela esan nahi duena.

Eric Claptonek The Yardbirds, The Bluesbreakers, Cream, Blind Faith, Delaney & Bonnie eta Derek & The Dominos taldeetan jo du, eta gaur egun bakarlari bezala jotzen du. Gogokoen duen gitarra elektrikoa Blackie izeneko Fender Stratocasterra da. Berak eraiki zuen hainbat stratocastersen piezekin.

Bere azken lanetan Robert Johnson blues musikaria omentzen du, bere musika ibilbidearen eragile handienetzat dauka.

Rolling Stone aldizkariak Garai guztietako 100 gitarra-jotzailerik onenen zerrendan 4. postuan jarri zuen.

RESURRECCIÓN MARIA AZKUE

Resurreccion María Azkue 1864. urteko Abuztua-ren 5-ean Lekeition jaio zen eta 1951. urteko Azaroaren 9-an Bilbo-n hil zen. Euskal hizkuntzalaria zen, askorentzat gure hizkuntzak eduki duen euskalaririk bikainetariko bat.
14 urterekin Bilbo-ra joan zen batxilerra ikastera, ondoren Gasteiz-era eta Salamanca-ra teologia eta folosofia ikasketak egitera, 1888 urtean apaiztu zen arte.
1904. urtean Azkue-k Bilbo utzi zuen eta Europa-n zehar 5 urtez ibili zen, lehenego Tours-en bere hiztegi hirueledunerako materialak jasotzen eta ondoren Brusela-n eta Kolonia-n musikaikasketak osatzen. 1909-an  Bilbo-ra itzuli eta katedrako eskolak emateaz gain, zenbait opera konposatu eta taularatu zituen (Ortzuri 1911-n eta Urlo 1914-an). 1920-an Institutuko euskara katedran erretiroa hartu zuen Euskaltzaindian buru belarri lan egin ahal izateko.
XX. mendearen hasieran hiru hizzkuntzatako hiztegia argitaratu zuen: "Diccionario Vasco-Español-Francés". Baita "Morfología vasca" (1923), "Diccionario de bolsillo Vasco-Español y Español-Vasco" (1918) eta Gipuzkera osotua kaleratu zituen.

JAZZ ORKESTRA

JAZZ ORKESTRA

Jazz-a, XX. mendeko musika unibertsala, hainbat genero musikalen metaketaren ondorioz sortzen da. Europan asmatutako mendebaldeko metodo instrumental, harmoniko eta melodikoak eta Afrikako musika tradizionala batzen dira jazz-ean.

XIX. mende hasierarako Afrikako mendebaldeko milioi erdi esklabo eramanak ziren AEBtara. Beren tribuen kantikak eraman zituzten. Gero, gizaki zuriak ebanjelizatu zituela eta, kristau-erlijioaren beste kantu batzuk jaso zituzten. Beltzek kantu berriok ikasi eta bereganatu zituzten, baina izaera berezia eman zieten.

JAZZ-JOLE OSPETSUAK

Ella Fitzgerald, Dizzy Gillespie, Louis Armstrong eta King Oliver  ziren ospetsuenek.

JAZZ-EKO INTRUMENTUAK

Bandurria, Saxofoia, Tronpeta, Pianoa, Tronboia eta Kontrabaxua dira.